Mormor, vaskebøtta og eg

Når eg kjem på jobb skiftar eg til lys uniform og ergonomiske sandalar, drar håret bak i ein hestehale og finn fram eingongshanskane. Eg fyller plastbyttene med glovarmt vatn og sterke vaskemiddel, ber dei til tralla og trillar frå det tronge kottet til den altfor lange gangen.

Kvar morgon får eg eit skjema, som fortel meg kor eg skal vaska og kor lang tid eg skal bruka på kvar oppgåve. Nokre dagar får eg det til. Sjukepleiarane stoppar for å prata med meg, eller smiler til meg mens dei hastar forbi på veg til nokon som treng dei.

Ein bebuar roser meg for kor fint og reint det har blitt på rommet hennar, og både eg og humøret veks nokre centimeter. Ein annan er ein skikkeleg løgnas, og kvar gong eg suser forbi han med tralla småspring han på sida med gåstolen sin og erklærer at tralleracet er i gang.

I lunsjpausen har eg spennande samtaler med dei kjekke folka eg vaskar med. Av og til kjem til og med sjukeheimkatta smygande bort til meg. Eg klør ho bak øyra, og målinga ljomar gjennom gangane. 

Andre dagar heng eg etter. Kanskje er det mykje meir søl enn vanleg under middagsborda, eller ein do eller to som har blitt dritskitne. Kanskje er det ein bebuar som søv på rommet sitt, og eg må stokka om på ruta mi; det er ikkje noko kjekt å forstyrra dei som vil kvila i fred.

Men alle desse sakene er dyrebare minutt, og plutseleg stemmer ikkje klokka og skjema. Eg må skunda meg. Vera brå. Det blir ikkje noko småprat, men lynrask skuring. Og kjem katta, må ho fornærma innsjå at ho ikkje får noko merksemd i dag.

Eg kjenner nakken stramma seg, og eg drar heile tida tilbake sveitte hårstrå som fell ned i panna. Hanskane blir klamme, og med eit auge på klokka og eit på golvet jobbar eg meg gjennom dei siste oppgåvene i skjemaet. 

Men lenger nede i gangen høyrer eg eit lyst og tydeleg «hoi!». Eg treng ikkje sjå opp for å vita at det hoiande kraftfeltet på veg mot meg er mormor. Ho bur i ein omsorgsbolig på heimen, er nærare hundre og farleg klok. Og ho veit. Ho har vaska i kommunen før meg.

«Ikkje skund deg sånn,» seier mormor. Ho klappar meg på skuldra, stikk til meg ein mynthonpastill. Ho lurer på om eg er tyrst, og før eg rekk å svara er ho og krykka på veg mot rommet hennar for å finna ei iskald flaske Solo.

Tilbake stryk ho meg på kinnet, og sveitt spør eg om korleis i alle dagar ho orka å vaska trapper og milelange gangar i over tretti år. «Me hadde ikkje stoppeklokka» seier ho tørt. Og finn fram fleire pastillar. 

Fire år seinare har eg enno ein lei betennelse i høgrearmen, som gjorde at eg var vekke dei siste dagane av sommarvikariatet mitt. Tal frå SSB viser at 25 prosent av reinhaldarane i Noreg har vore sjukemelde meir enn 14 dagar det siste året.

Reinhaldaryrket er beinhardt og livsviktig. Men mormor døydde i fjor, og ho kan ikkje lenger dela ut blå mynthon og lure formaningar. Kven i alle dagar skal bremsa det spinngalne tempoet nå?

Dette lesarbrevet har tidlegare stått på trykk i Klassekampen